در نشست تخصصی ایسنا مطرح شد؛
دانشگاه جامع علمی- کاربردی در سال 71 ذیل وزارت فرهنگ و آموزش عالی وقت و در راستای تربیت نیروی انسانی مورد نیاز دستگاه‌های اجرایی و بنگاه‌های اقتصادی به عنوان یک ضرورت در نظام آموزشی کشور تشکیل شد.
به گزارش ایسنا، منطقه همدان، طرح تأسیس دانشگاه جامع علمی- کاربردی به عنوان بازوی اجرایی نظام علمی- کاربردی در نخستین جلسه شورای عالی آموزش‌های علمی- کاربردی در آبان‌ماه سال 70 پیش‌بینی شد و پس از آن اساسنامه این دانشگاه در مهرماه سال 71 به تصویب شورای گسترش آموزش عالی رسید.
آموزش‌های علمی- کاربردی به آموزش‌هایی اطلاق می‌شوند که به قصد ارتقاء دانش افراد و ایجاد مهارت لازم و به فعلیت در آوردن استعدادهای نهفته در ایشان تعلیم داده می‌شود و دانش‌آموختگان را برای احراز شغل، حرفه و کسب کار در مشاغل گوناگون آماده می‌کند و توانایی آنان را برای انجام کاری که به آنها محول شده است تا سطح مطلوب افزایش می‌دهد. هدف از اینگونه آموزش‌ها تربیت افرادی است که در کلیه سطوح برای بخش‌های مختلف صنعت، کشاورزی و خدمات به آنان نیاز است.
گویا دانشگاه علمی- کاربردی در سال‌های اخیر دچار چالش‌هایی شده به طوریکه در سال 94 خبری مبنی براینکه «بنابر پیشنهاد لایحه برنامه ششم توسعه که هنوز نهایی نشده است، تمامی واحدهای دانشگاه‌های علمی- کاربردی وابسته به دستگاه‌های اجرایی تا پایان سال دوم برنامه ششم منحل یا به بخش خصوصی واگذار می‌شود» در برخی رسانه‌ها منتشر شد که در همان سال با تکذیب معاون آموزشی وزارت علوم مواجه شد.
اما خبرها حول دانشگاه علمی- کاربردی به همین جا ختم نشد و در اوایل سال 96 رئیس این دانشگاه اعلام کرد: «در 25 سال گذشته اندکی از مأموریت‌های خود منحرف شده‌ایم، یعنی تعداد دانشجویان فنی، مهارتی و صنعتی کاهش و تعداد دانشجویان خدماتی افزایش داشته است. طی دو سال اخیر بیش از 600 هزار نفر از دانشجویان کشور کاهش یافته‌اند و پیش‌بینی می‌شود تا پایان برنامه ششم توسعه حدود 10 درصد کاهش دانشجو داشته باشیم. این موضوع درحالیست که باید تا پایان این برنامه تعداد دانشجویان مهارتی کشور 10 درصد افزایش یابد.»
وزیر علوم نیز در اواخر سال 96 با بیان اینکه «انحلال مراکز علمی- کاربردی دولتی، دستور رئیس جمهور و لازم‌الاجراست»، گفت: «افت کیفیت آموزشی و کاهش دانشجویان این دانشگاه‌ها قابل‌ملاحظه بود.»
منصور غلامی درباره مصوبه شورای عالی اداری در مورد دانشگاه‌های جامع علمی کاربردی وابسته به دستگاه‌های دولتی، آن را لازم الاجرا دانست و گفت: «طبق این مصوبه دانشگاه‌ها و مراکز علمی کاربردی فوق باید از وزارتخانه علوم جدا شوند و دانشگاه‌های علمی- کاربردی وابسته به دستگاه‌های دولتی می‌توانند فعالیت خود را در قالب بخش خصوصی ادامه دهند.»
وزیر علوم ادامه داد: «یک راه برای این جدایی، منحل شدن واحدهای دانشگاهی مورد نظر است اما نظر ما بر این است که این دانشگاه‌ها می‌توانند به صورت مراکز عمومی با مدیریت بخش خصوصی ادامه کار دهند و دانشگاه جامع علمی- کاربردی نیز از آنها حمایت می‌کند بنابراین هر واحدی که جدا می‌شود می‌تواند با حفظ ساختار به دکتر محمدحسین امید ریاست دانشگاه جامع علمی کاربردی مراجعه و درخواست تشکیل یک مرکز مستقل را بدهند. »
قائم مقام وزیر علوم، تحقیقات و فناوری نیز در ادامه اخبار مربوط به دانشگاه علمی- کاردبری در روز گذشته «از اختصاص فضاهای آزاد شده دانشگاه علمی- کاربردی به دانشگاه فنی و حرفهای برای توسعه و تقویت این دانشگاه در راستای مصوبه شورای عالی اداری (واگذاری یا انحلال مراکز علمی کاربردی وابسته به دستگاه‌های اجرایی) خبر داد.»
دکتر عبدالرضا باقری درباره ادغام دانشگاه‌های علمی- کاربردی و فنی و حرفهای و نزدیک کردن آنها به همدیگر که اخیرا وزیر علوم در سخنرانی‌های خود به آن تأکید می‌کند، گفت: «در دوره جدید وزارت علوم هیچ مبحث جدیدی در این‌باره مطرح نشده است و آنچه که دنبال می‌شود همان بوده که از قبل برنامه‌ریزی شده است. فقط دانشگاه علمی- کاربردی یک مصوبه از شورای عالی اداری دارد که باید دستگاه‌های اجرایی واحدهای خود را به بخش خصوصی واگذار یا منحل کنند. این مهم را در دانشگاه علمی- کاربردی دنبال می‌کنیم و متولی آن هم دانشگاه علمی کاربردی است که باید برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دهد.»
با این تفاسیر به نظر می‌رسد دانشگاه علمی- کاربردی از رسالت اصلی خود یعنی مهارت‌محوری فاصله گرفته که افت کیفیت آموزشی و کاهش تعداد دانشجویان مؤید آن است بنابراین طرح «آمایش آموزش عالی» که به گفته معاون آموزشی وزیر علوم بنیادی‌ترین اقدام آموزش عالی است، در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده و در قالب سه هدف عمده کنترل کمی، ارتقاء کیفی و اقتدار و هماهنگی در مجموعه نظام‌های دانشگاهی با جدیت دنبال می‌شود.
از جمله محورهای این طرح، منطقه‌ای کردن آموزش عالی و مدیریت منطقه‌ای، ساماندهی مراکز و مؤسسات از طریق ادغام و تجمیع، کیفیت‌گرایی، اعتبارسنجی، رتبه‌بندی، توسعه تعاملات بین‌المللی، یکپارچه‌سازی نظام پذیرش و سنجش، مأموریت‌گرایی، ایجاد نظام واحد آموزش‌های مهارتی و هدفمند کردن اشتغال است.
در این راستا انحلال و ادغام مراکز علمی- کاربردی دولتی نگرانی‌هایی برای دانشجویان و کارکنان این مراکز فراهم آورده است که خبرگزاری ایسنا برآن شد تا در نشستی با موضوع «بررسی عملکرد و چالش‌های پیش‌روی این دانشگاه»، در دفتر این خبرگزاری برگزار کند بنابراین مدیران و کارشناسان مربوطه در دفتر ایسنا حضور یافتند و پیرامون اجرای طرح آمایش نظام آموزش عالی و مأموریت‌گرایی مراکز علمی-کاربردی به بحث و تبادل‌نظر پرداختند.
9 مرکز علمی- کاربردی مشمول بخشنامه شورای عالی اداری شده است
رئیس دانشگاه جامع علمی- کاربردی استان همدان در ابتدای این نشست دردفتر ایسنا بیان کرد: در حال حاضر 4 هزار و 500 دانشجو در 18 مرکز فعال دانشگاه جامع علمی- کاربردی استان همدان مشغول به تحصیل هستند.
دکتر محمود تعجبی با بیان اینکه 9 مرکز علمی- کاربردی استان مشمول بخشنامه شورای عالی اداری شده است، افزود: ابلاغ عجولانه این بخشنامه‌ها موجبات شکل‌گیری دیدگاهی اشتباه با عنوان تعطیلی مراکز علمی- کاربردی را فراهم آورده که واقعیت امر چیز دیگری است و مراکز دارای دانشجویان مشغول به تحصیل موظف هستند تا زمان فارغ‌التحصیلی دانشجویان خود به فعالیت ادامه دهند.
وی از تبدیل وضعیت مراکز علمی- کاربردی سخن گفت و ادامه داد: مراکز می‌توانند با تغییر اساسنامه و منفک شدن از بدنه وزارتخانه و دولت به فعالیت ادامه دهند و یا به صورت هیئت امنایی و هیئت مدیره‌ای ادامه دهند و یا در قالب بخش خصوصی، با همان مدرسان و کارکنان ادامه دهند.
وی خاطرنشان کرد: این مصوبه در راستای طرح آمایش آموزش عالی کشور تدوین شده و در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسیده و امروزه با کاهش جمعیت دانشگاه‌ها و حتی جمعیت استان نیازی به افزایش جذب دانشجو در مراکز دانشگاهی نداریم و با توجه به اینکه تقاضای تحصیل در رشته‌های دانشگاهی کم شده و این طرح با هدف بازگرداندن اقتدار و جایگاه علم و دانش به دانشگاه‌ها و نظام آموزش عالی مصوب شده نه در جهت انقباض و چنانچه اجرا نشود، سایر دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه بوعلی‌سینا نیز آسیب خواهند دید.
لزوم اجرای طرح آمایش آموزش عالی
رئیس دانشگاه جامع علمی- کاربردی استان همدان با اشاره به برخی از رشته‌های موجود در دانشگاه‌های دولتی و نبود متقاضی برای آنها، بر لزوم اجرای طرح آمایش آموزش عالی تأکید و اظهار کرد: باید برای افزایش سطح کیفیت آموزشی و علمی و بازگشتن به رسالت اصلی دانشگاه‌ها، به اجرای صحیح طرح آمایش پایبند باشیم .
وی افزایش بی‌رویه در توسعه دانشگاه‌های پیام‌نور در دهه‌ای از مدیریت دولت را عنوان کرد و گفت: بدون آینده‌نگری و آینده‌نگاری، توسعه بی‌رویه مجموعه‌ای مانند دانشگاه‌های پیام‌نور در جهت تضعیف مجموعه آموزشی دیگری صورت گرفت که از رونق افتادن مراکز آموزش عالی اعم از دانشگاه‌های دولتی و آزاد به نفع هیچ‌یک از مراکز دانشگاهی نیست.
تعجبی وجود 15 نوع سیستم آموزش عالی در کشور را بیان کرد و با اشاره به اینکه در هیچ جای دنیا تنوعی به این شکل در سیستم آموزش عالی نداریم، برنامه‌ها و اهداف برنامه‌ریزان ستاد برای دانشگاه علمی- کاربردی را عاقلانه و هوشمندانه معرفی کرد و یادآور شد: این طرح‌ها براساس یک نظام فکری درست تدوین شده و مراکز علمی- کاربردی که در سال‌های اخیر تنها به کمیت‌بخشی توجه داشته‌اند با اجرای این طرح، کیفیت‌بخشی لازم را خواهند داشت.
فارغ‌التحصیلان مراکز علمی- کاربردی دارای مهارت شغلی مورد نیاز
وی فارغ‌التحصیلان مراکز علمی- کاربردی را دارای مهارت شغلی مورد نیاز دانست و تأکید کرد: براساس برنامه ششم توسعه، 30 درصد تکنسین باید در بخش‌های علمی- کاربردی و فنی‌وحرفه‌ای کشور تربیت شوند که این مهم با افزایش کیفیت آموزشی در مراکز علمی- کاربردی و همکاری همه‌جانبه سایر دستگاه‌های اجرایی استان و رسانه‌ها محقق خواهد شد .
رئیس دانشگاه جامع علمی- کاربردی استان همدان از مشاغل جدیدی که در بازارکار پدید آمده، سخن گفت و افزود: در حال حاضر آموزش تخصص‌ها و مهارت‌های جدیدی متناسب با نیاز بازار لازم است و به همین منظور رشته‌های جدیدی باید در مراکز علمی- کاربردی ایجاد شود.
وی بخشی از نگرانی کارکنان فعال در بدنه مراکز آموزشی دولتی را به‌حق ارزیابی و اظهار کرد: مدیران مراکز باید تدابیری بیندیشند تا بتوانند بدون تعطیلی مراکز خود هم‌راستا با دستورالعمل‌های ابلاغ شده فعالیت‌های خود را ادامه دهند.
تعطیلی یا ادامه فعالیت مراکز علمی- کاربردی
وی امکان ادغام مراکز را رد کرد و گفت: مراکز معرفی شده که متقاضی ندارند یا تعطیل می‌شوند و یا با سیستم مدیریت جدید و اساسنامه جدید به فعالیت خود ادامه می‌دهند، ادغام نداریم مگر اینکه رشته‌های مراکز تعطیل شده را در سایر مراکز فعال کنیم .
تعجبی سه مرکز معرفی شده را در حال تغییر اساسنامه اعلام کرد و گفت: این مراکز تا آغاز سالتحصیلی جدید فرصت دارند اساسنامه تغییر یافته خود را اعلام کنند و دیگر مراکز نیز یا رشته‌های خود را به دیگر مراکز فعال تحویل دهند و یا تا پایان زمان فارغ‌التحصیلی دانشجویان فعلی خود حق فعالیت دارند.
رئیس دانشگاه جامع علمی- کاربردی استان همدان مراکز مشمول دستورالعمل طرح آمایش را عنوان کرد و تصریح کرد: مرکز فرهنگ و هنر، بهزیستی و تأمین اجتماعی، جهادکشاورزی، تعاون، فنی‌وحرفه‌ای، تربیت‌بدنی، میراث هگمتانه و هلال احمر باید نسبت به تغییر اساسنامه و سپردن مدیریت به بخش خصوصی اقدام و یا رشته‌های فعال خود را به سایر مراکز علمی- کاربردی منتقل کنند.
وی مدرسان مراکز علمی- کاربردی را مدعو خواند و اظهار کرد: تمام مدرسان مراکز علمی- کاربردی به صورت مدعو و قراردادی حق‌التدریسی مشغول به فعالیت هستند و پس از اجرای طرح کیفیت‌بخشی، برنامه پالایش مدرس را نیز در دست انجام داریم تا مدرسان براساس استانداردهای تعریف شده در دستورالعمل ابلاغی ستاد مورد ارزیابی قرار گیرند و مدرسان فاقد شرایط از تدریس در این مراکز حذف می‌شوند.
وی از جذب 150 مدرس جدید در سال گذشته خبر داد و بیان کرد: در سال گذشته مدرسانی براساس استانداردهای دستورالعمل ابلاغی ستاد جذب شده و در مراکز آغاز به فعالیت کرده‌اند .
وی دارا بودن صلاحیت‌های عمومی و اختصاصی برای هیئت مؤسس مراکز علمی- کاربردی را بیان کرد و افزود: کارکنان و مدیران مراکز در صورت دارا بودن شرایط اعلام شده می‌توانند در قالب شرکت تعاونی، مرکز علمی- کاربردی تابعه خود را اداره کنند چرا که تا کنون به واسطه وابستگی به دولت، دانشگاه موظف به پرداخت حق‌الزحمه کارکنان مراکز بوده اما با تغییر شرایط مدیریتی مراکز، کارکنان براساس میزان نیاز مراکز و حجم کاری به‌کار گرفته می‌شوند و افراد مازاد بر نیاز باید فکری برای اشتغال خود داشته باشند و سعی کنند سیستم مدیریت مراکز را به بخش خصوصی تغییر دهند و یا به جذب سرمایه‌گذاران اقدام کنند.
تعجبی تیم وزارتخانه در دولت جدید را دارای سخت‌گیری‌های خاص دانست و تأکید کرد: به منظور کیفیت‌بخشی، شرایط اولیه‌ای مورد نیاز است که با سخت‌گیری و توجه خاص در وزارتخانه در حال بررسی و پیگیری است.
تعجبی به طراحی سامانه کارورزی دانشگاه علمی- کاربردی اشاره و اظهار کرد: این سامانه با هدف ارتقاء سطح کیفی مهارت‌آموزی و کارورزی دانشجویان مراکز علمی- کاربردی طراحی شده و ارگان‌های دولتی و خصوصی در آن نسبت به جذب کارورز اعلام آمادگی و تسهیلاتی را با هدف تشویق دریافت می‌کنند .
وی با بیان اینکه جامعه در قبال هزینه و مالیاتی که به دانشگاه‌های دولتی پرداخت می‌کند، از ما مطالبه‌گر است، خاطرنشان کرد: جامعه از ما می‌پرسد در ازای دریافت این هزینه‌ها، مراکز آموزش عالی چه نقشی بر اشتغال کشور دارند و برهمین اساس در طرح آمایش موضوع مأموریت‌گرایی و افزایش کیفیت مراکز دانشگاهی مطرح شده و دانشگاه علمی- کاربردی به عنوان نخستین بخش از این طرح ملی باید نسبت به پالایش رشته‌ها و اساتید خود اقدام کند .
انحراف دانشگاه علمی- کاربردی و سایر دانشگاه‌های دولتی از رسالت خود
رئیس دانشگاه جامع علمی کاربردی استان همدان با بیان انحراف این دانشگاه و سایر دانشگاه‌های دولتی از رسالت اصلی خود گفت: قبول داریم در سال‌های اخیر به واسطه سیاست‌گذاری‌های دولت قبل مراکز پیام‌نور و دانشگاه‌های دولتی افزایش بی‌رویه یافت و مراکز آموزش عالی از کیفیت و رسالت اصلی خود منحرف شده‌اند و مراکز علمی- کاربردی نیز از این امر مستثنی نبوده، در حالیکه زمین خوردن برخی مراکز آموزش عالی که امروز اتفاق افتاده، به ضرر تمام جامعه است که با اجرای این طرح آمایش و اجرای برنامه‌های بالادستی که مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی است، به رسالت اصلی خود بازمی‌گردیم و باید در مکانیزم عمل به درستی اقدام کرده تا به نحو مطلوب از سرمایه‌های جامعه استفاده کنیم .
وی راهبرد ادغام در مراکز آموزش عالی را در سه سطح مطرح کرد و افزود: ادغام با هدف افزایش کیفیت نظام آموزشی و در سه سطح گروه‌های آموزشی، دانشکده‌ها و دانشگاه‌ها انجام می‌شود و می‌توان برای کاهش هزینه‌ها، نیروی انسانی و افزایش توان علمی گروه‌های آموزشی عمل کرد تا از این طریق سایر دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه‌های مادر تقویت شوند و بهره‌وری علمی لازم را داشته باشند و این شیوه در کل دنیا اجرا شده و ما نیز در راستای توسعه و ارتقاء نظام آموزش عالی خود باید به آن عمل کنیم.
حال آموزش عالی کشور خوب نیست
تعجبی در ادامه بیان کرد: حال آموزش عالی کشور خوب نیست و اگر می‌خواهیم این محتضر را از زمین بلند کنیم بدون تغییر و تحول در نظام آموزش عالی و اجرای مصوبه آمایش شورای عالی اداری به بهبود وضعیت دانشگاه‌ها و زیرنظام‌ها که علمی- کاربردی یکی از آنهاست، دست نخواهیم یافت.
وی از کم شدن جمعیت جوان و انگیزه ادامه تحصیل در میان جوانان سخن گفت و افزود: حتی دانشجویان مشغول به تحصیل انگیزه لازم برای تکمیل و ادامه تحصیل خود را ندارند و این موضوع نشان می‌دهد با مشکل بزرگی مواجه هستیم و اجرای این طرح لازم‌الاجراست و لاجرم رشته‌هایی را که متقاضی برای آنها نداریم، تعطیل خواهند شد.
انحراف از مسیر کل نظام آموزش عالی
معاون آموزشی و تحصیلات تکمیلی دانشگاه بوعلی‌سینا نیز دردفتر ایسنا با بیان اینکه دانشگاه جامع علمی- کاربردی در مدت 27 سال فعالیت خود توانسته است به رسالت اصلی خود دست یابد، گفت: در سال‌های اخیر، کل نظام آموزش عالی تا حدودی از مسیر و رسالت اصلی خود منحرف شده و دانشگاه علمی- کاربردی نیز از این قائده مستثنی نبوده و تا حدودی در اساسنامه‌های خود تغییراتی ایجاد کرده و از رسالت خود دور شده است.
دکتر حسن ساری‌خانی با اشاره به ورود دانشگاه‌های دولتی به فاز جدیدی که در سال‌های اخیر مجبور به جذب دانشجوی بیشتر شدند، اظهار کرد: در دانشگاه علمی- کاربردی نیز چنین تغییراتی لحاظ شده و با وجود اینکه از نظر کمی، گسترش خوبی داشته، از کیفیت ارائه خدمات آموزشی آن کاسته شده است.
وی همچنین به طرح آمایش آموزش عالی اشاره کرد و یادآور شد: بخشی از این طرح در دانشگاه‌های دولتی و دارای هیئت امنا در حال پیگیری است و بخش دیگر آن، شامل سایر مراکز دانشگاهی می‌شود.
ساری‌خانی مأموریت‌گرا شدن دانشگاه‌ها را به عنوان رکن اصلی طرح آمایش نظام آموزش عالی بیان کرد و افزود: این مطلب از سوی وزارت علوم بسیار مورد توجه و تأکید است و روند افزایش سطح کیفی دانشگاه‌های کشور در دست اقدام است.
ایجاد مرکز آموزش توسط ارگان‌های دولتی، رانت است
وی ایجاد مرکز آموزش توسط ارگان‌های دولتی در قالب علمی- کاربردی و اشتغال انحصاری فارغ‌التحصیلان آن را به عنوان رانت معرفی کرد و گفت: چنانچه هر ارگانی افراد را در مرکز آموزش خود جذب کند و پس از فارغ‌التحصیلی، اشتغال مرتبط برای آنان ارائه کند، رانت‌هایی را در کشور ایجاد خواهد کرد.
ساری‌خانی با تأکید بر جلوگیری از موازی‌کاری مراکز آموزش اظهار کرد: اهداف کلان دانشگاه علمی- کاربردی در راستای مأموریت‌محور شدن محقق خواهد شد و هر مرکز باید با ارائه چندین رشته دارای متقاضی، به رسالت آموزشی خود بپردازد.
دانشگاه علمی- کابردی تا کنون موفق و درست عمل کرده است
رئیس سابق دانشگاه جامع علمی- کاربردی استان همدان نیز به عنوان کارشناس دانشگاهی در دفتر ایسنا حضور یافت و در سخنانی بیان کرد: در سایر نقاط دنیا آموزش عالی در سه سطح انجام می‌شود و تولید علم در دانشگاه‌های مادر و تربیت کارشناس توسط دانشگاه‌های دولتی، آزاد و پیام‌نور انجام شده و تربیت نیروی ماهر براساس قانون توسعه ششم به دانشگاه‌های جامع، فنی‌وحرفه‌ای و کارآفرین محول شده است.
دکتر سعید نظری کارکرد دانشگاه علمی- کاربردی را تربیت تکنسین و نیروی ماهر عنوان کرد و افزود: دانشگاه علمی- کاربردی با وجود تمام فراز و فرودها و جابجایی‌های ناگهانی مدیران ارشد، تا کنون بسیار موفق و درست عمل کرده است.
وی گروه‌بندی دانشگاه‌های علمی- کاربردی در گروه‌های کشاورزی، فرهنگ و هنر، صنعت، خدمات اجتماعی و بهزیستی را براساس نیازسنجی و فکر عنوان کرد و ادامه داد: نگاه رانتی در هیچ یک از مراکز آموزشی وجود ندارد و در مراکز علمی- کاربردی افراد با بهره هوشی متوسط دارای مهارت می‌شوند و می‌توانند در بازارکار به اشتغال بپردازند اما در برخی از دانشگاه‌های مادر افراد با بهره هوشی بالا در مقاطع بالای تحصیلی فارغ‌التحصیل می‌شوند و جایگاه و شغلی متناسب با شأن خود در جامعه نمی‌یابند و در نهایت تبدیل به فردی متوقع می‌شوند که حتی اگر پست مدیریتی در ادارات دولتی داشته باشند به عنوان یک نیروری ناراضی و ناکارآمد فعالیت بی‌کیفیت با بازدهی بسیار پایین خواهند داشت.
نظری فارغ‌التحصیلان مراکز علمی- کاربردی را به عنوان نیروهای ماهر بدون ایجاد هزینه سربار برای دولت معرفی کرد و گفت: فارغ‌التحصیلان این مراکز با هزینه شخصی به تحصیل پرداخته‌اند و مهارت، حرفه و تخصص تحصیلی خود را دارند و علاوه بر توانایی ورود به بازار، قابلیت این را دارند که برای ادامه تحصیل وارد دانشگاه‌های مادر و یا سایر دانشگاه‌ها شوند .
وی ارزش مدرک کاردانی مراکز علمی- کاربردی را مبتنی بر توانایی و مهارت فارغ‌التحصیل دانست و اظهار کرد: به عنوان مثال افرادی که در مرکز علمی- کاربردی لالجین تحصیل می‌کردند اکثرا کارگاه‌های شخصی خود را تأسیس کرده و مشغول فعالیت هستند .
نظری با اشاره به طرح تربیت بهورزان روستایی گفت: در اوایل دولت جمهوری اسلامی افرادی با عنوان بهورز تربیت شدند و با آموختن چندین علائم و نشانه‌های ظاهری بیماری در افراد به روستاها اعزام شدند تا افراد بیمار را شناسایی و برای مراقبت و درمان به بیمارستان‌های بزرگتر و مجهزتر هدایت کنند تا هزینه‌های درمانی افراد کاهش یابد.
وی با تأکید بر لزوم ابلاغ دستورالعمل طرح آمایش آموزش عالی اظهار کرد: با اطلاع‌رسانی و برگزاری نشست‌های این‌چنینی باید فشار روانی که به طور ناگهانی با اجرای این طرح ایجاد شده را کم کنیم و موضع‌گیری نمایندگان مجلس و سایر مسئولان و مردم را به صورت هدایت شده و هم‌راستا با افزایش کیفیت به عنوان هدف اصلی اجرای این طرح درآوریم.
خروجی برخی مراکز علمی- کاربردی بهتر از دانشگاه‌های مادر است
نظری بر استقلال مالی مراکز علمی- کاربردی استان تأکید کرد و گفت: خروجی و بازدهی مراکزی چون مرکز علمی- کاربردی جهادکشاورزی و فرهنگ و هنر، بهتر از دانشگاه‌های مادر استان است و با توجه به هزینه‌های شخصی که مراکز علمی- کاربردی انجام می‌دهند، لازم است نسبت به پالایش صحیح مراکز آموزشی و دانشگاه‌ها با دقت‌نظر و توجه بیشتری اقدام کرده و مسئولان امر با اشراف به تمام جوانب این کار را عملی کنند.
رئیس سابق دانشگاه علمی- کاربردی استان همدان با اشاره به فعالیت‌های عملی و مهارتی که در مراکز علمی- کاربردی جهاددانشگاهی، فرهنگ و هنر و تربیت‌بدنی صورت می‌گیرد، افزود: تمام فارغ‌التحصیلان این مراکز پس از تحصیل و کسب دانش به ایجاد اشتغال برای خود مبادرت کرده و یا در بخش‌های مختلف جامعه جذب شده‌اند و در حال استفاده از مهارت‌های خود هستند.
طرح آمایش آموزش عالی هدفمند اجرا شود
سرپرست مرکز آموزش علمی- کاربردی جهاددانشگاهی واحد همدان نیز در سخنانی گفت: این مرکز از سال 81 فعالیت خود را آغاز کرده و با دو کد رشته در حوزه IT فعالیت خود را ادامه داد و در حال حاضر نیز به منظور مأموریت‌گرا کردن با 10 گرایش در حوزه IT، عمران و برق در حال تربیت دانشجویان است.
فرزانه غفاری‌اسلام تعداد دانشجویان این مرکز را 700 نفر اعلام کرد و افزود: امیدواریم این طرح با هدف کیفیت‌بخشی اجرا شود نه اینکه تعدادی از مراکز تعطیل و یا تعدادی دیگر تقویت شوند و اجرای این طرح با برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند همراه باشد.
وی درباره اشتغال به کار فارغ‌التحصیلان این مرکز بیان کرد: بخشی از فارغ‌التحصیلان مرکز جهاددانشگاهی را کارمندان و افراد شاغل تشکیل می‌دهند و بخش دیگر جوان‌اند و از دبیرستان و هنرستان وارد این مرکز می‌شوند که 30 درصد آنان پس از فارغ‌التحصیلی جذب بازارکار می‌شوند.
افزایش جذب دانشجو از علل کاهش کیفیت نظام آموزشی
سرپرست مرکز آموزش علمی- کاربردی فرهنگ و هنر استان همدان نیز در سخنانی بیان کرد: بخشی از توفیق یا عدم توفیق مراکز علمی- کاربردی ارتباط مستقیم با فضای نظام آموزش عالی دارد که وقتی این فضا با جهش یا نابسامانی‌هایی مواجه می‌شود، سایر زیرمجموعه‌های خود را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد.
سیدحسین جعفری یکی از علل کاهش کیفیت نظام آموزشی را افزایش جذب دانشجو در دانشگاه‌ها اعلام کرد و افزود: این موضوع در دانشگاه‌های دولتی که از نظر تأمین منابع مالی خود محدودیتی ندارند را تا حد کمتری تحت‌تأثیر قرار داد اما دانشگاه‌های علمی- کاربردی که منابع مالی خود را به صورت خودگردان و مستقل تأمین می‌کنند و هیچ نوع بودجه دولتی به آنها تزریق نمی‌شود، باعث شده که نتواند در حوزه مأموریت اصلی خود حرکت کند.
وی با بیان اینکه در مرکز فرهنگ و هنر رشته‌هایی تدریس می‌شود که نیاز به کارگاه‌های آموزشی و مهارتی دارند، اظهار کرد: سایر رشته‌های مرکز فرهنگ و هنر مهارت‌محور و اشتغالزا است و با وجود کم شدن مخاطب همچنان دانشجوهای علاقمند به حضور در این رشته‌ها را داریم.
وی ارتقاء سطح دانش و مهارت کارکنان ادارات و نهادهای دولتی را به عنوان یکی از اهداف شکل‌گیری مراکز علمی و کاربردی بیان کرد و گفت: تعداد کارمندان اداره فرهنگ و ارشاد که در این مرکز به ادامه تحصیل پرداخته‌اند، در حدود 30 نفر بوده که رقم قابل‌توجهی نبوده و در زمانی که تعداد دانشجویان این مرکز حدود 1300 نفر بود، نمی‌توان تنها مخاطبان این مرکز را کارمندان دانست و علاوه بر آن دو قشر جوانان و استادکارانی هستند که یا از ابتدا به آموزش در زمینه رشته‌های هنری می‌پردازند و یا تجربه عملی و تخصص کار خود را دارند و نسبت به کسب دانش تئوری رشته خود اقدام می‌کنند .
جعفری رشته‌هایی چون کارگردانی، بازیگری، طراحی لباس و کفش، گرافیک و موسیقی را بیان کرد و یادآور شد: متأسفانه ما در استان استادکاران بسیار ماهری در سایر رشته‌های هنری داریم که توانایی تئوریزه کردن اطلاعات خود را نداشتند و نیاز به تحصیل در این مرکز و کسب اطلاعات تئوری دارند.
وی از اجرای 170 عنوان برنامه در مرکز علمی- کاربردی فرهنگ و هنر در سال گذشته خبر داد و افزود: دانشجویان گرافیک این مرکز در رقابت با دانشجویان هنر دانشگاه بوعلی حرفهای زیادی برای گفتن دارند و در مورد جذب مخاطب نیز با در اختیار داشتن امکانات و اساتید مجرب، می‌توان دانشجویان را بدون در نظر گرفتن عنوان دانشگاه جذب کرد.
جعفری از حضور اساتید مجرب در سایر رشته‌های این مرکز سخن گفت و اظهار کرد: مرکز علمی- کاربردی فرهنگ و هنر در سال‌های اخیر حدود هزار نفر دانشجو داشته و در مقایسه با دانشگاه آزاد و پیام‌نور وضعیت بهتری را در جلب مخاطب داشته و در زمانی که کل آموزش عالی با افت میزان دانشجویان مواجه بود، این مرکز از آمار 1300 نفری به هزار نفر رسیده بود که افت قابل توجهی نداشت.
سرپرست مرکز آموزش علمی- کاربردی فرهنگ و هنر استان همدان با تأکید بر عدم دریافت کمک‌های مالی دولتی افزود: این طرح آمایش بسیار مبارک است به شرط اینکه در اجرا به درستی عمل شود و در مقابل تبلیغات سوء و برای جلوگیری از بی‌اعتبار شدن مدرک و مرکز علمی- کاربردی، اطلاع‌رسانی کرده و جوانب خوب اجرای طرح آمایش و ارتقاء سطح کیفی دانشگاه‌ها را بیان کنیم.
وی بالاترین آمار ورودی این مرکز را از سال 89 به بعد 450 نفر اعلام کرد و گفت: در سال گذشته ما تعداد 300 مورد پیش ثبت‌نامی داشتیم که به علت تبلیغات سوء، جذب نشدند در حالیکه این مرکز در راستای تغییر اساسنامه و خصوصی شدن اقدام کرده و با 18 کارمند و 150 مدرس که شغل اصلی آنان تدریس است و کار دیگری ندارند بنابراین مسئولان اجرای طرح بیکار شدن 200 نفر در این مجموعه را در نظر بگیرند.
جعفری برخی رشته‌های این مرکز را خاص و بدون متولی برگزاری در سایر مراکز معرفی کرد و یادآور شد: رشته‌هایی مانند بازیگری و موسیقی تنها در این مرکز ارائه شده و در استان متولی دیگری برای برگزاری ندارد و امیدواریم مرکز فرهنگ و هنر بتواند به فعالیت خود ادامه دهد.
وی علت انقراض برخی رشته‌های هنری در استان را بیان و اظهار کرد: تئوریزه نشدن و عدم توانایی استادکاران هنری در ارائه و انتقال تجربیات هنری خود به دیگران، علت اصلی کاهش رونق هنر استان همدان است و فارغ‌التحصیلان این مرکز یا ادامه تحصیل می‌دهند و یا با راهنمایی دفاتر کارآفرینی و برگزاری نمایشگاه‌ها و ورک‌شاپ‌هایی که در مرکز فرهنگ و هنر برای ارائه آثار هنری دانشجویان ایجاد شده، به اشتغالزایی می‌رسند و از مهارت و هنر خود استفاده می‌کنند.
مرکز علمی- کاربردی و خروج از چرخه مددجویان
رئیس مرکز آموزش علمی- کاربردی بهزیستی و تأمین اجتماعی استان همدان نیز دفتر ایسنا در سخنانی بیان کرد: این مرکز تنها مرکزی است که به فعالیت‌های اجتماعی، حمایتی و علمی می‌پردازد و دانشجویان آن روزانه به بررسی مسائل و مشکلات اجتماعی می‌پردازند و همزمان از مهارت خود استفاده می‌کنند.
ابوالفضل باب‌الحوائجی با اشاره به آسیب‌های اجتماعی موجود که دغدغه اصلی مسئولان کشور است، افزود: در جامعه امروز با انبوهی از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی که با علوم نظری و غیرکاربردی آموزش دیده‌اند مواجهیم که خود به صورت آسیب‌های اجتماعی درآمده‌اند و فارغ‌التحصیلان مراکز علمی- کاربردی افرادی هستند که در مراکزی به صورت مستقیم با جامعه و آسیب‌های آن مواجه‌اند و می‌توانند از توانایی و مهارت‌های خود استفاده کنند.
وی سایر سازمان‌های حمایتی دولتی را برشمرد و گفت: همانگونه که هیچ فردی بدون ورود به دانشگاه پزشکی نمی‌تواند به پزشک تبدیل شود، دانشجویان رشته‌های فنی و مهندسی نیز بدون آموزش دیدن مهارت‌های عملی لازم، نمی‌توانند به مهندسانی موفق تبدیل شوند و فارغ‌التحصیلانی ناکارآمد خواهند شد.
وی با اشاره به ارتباط نزدیکی که مرکز علمی- کاربردی بهزیستی و تأمین اجتماعی با مراکز و سازمان‌های حمایتی دارد، افزود: 90 درصد فارغ‌التحصیلان این مرکز اشتغال داشته‌اند و با مراجعه به مراکز آموزش علمی- کاربردی سعی در افزایش سطح مهارت خود دارند تا وقتی به کار خود بازمی‌گردند بتوانند با اطلاعات و دانش بیشتری به افراد مراجعه‌کننده خدمات ارائه کنند.
باب‌الحوائجی به رشته‌هایی مانند مددکاری اشاره کرد و ادامه داد: با وجود حمایت‌هایی که جمهوری اسلامی در مدت این 40 سال به مددجویان خود داشته، مشاهده می‌کنیم که هنوز هم با نارضایتی مددجویان مواجهیم که یکی از علل این موضوع را می‌توان خودکفا نشدن مددجویان دانست .
وی با بیان اینکه خدمات ارائه شده به مددجویان مبتنی بر مطالعات و بررسی‌های دقیق نیست، تأکید کرد: این خدمات به صورت روزانه ارائه می‌شود و تنها به منظور رفع نیازهای روزمره آنان است و مددکاران تحصیلکرده در مراکز علمی- کاربردی با افزایش سطح اطلاعات و به‌روزرسانی خود پس از بازگشت به محل کار قبلی خود خدمات مناسب‌تری را به مددجویان ارائه می‌کنند و بسیاری از مددجویان را به وسیله افزایش سطح توانایی و خودکفایی، از چرخه حمایتی خارج کرده‌اند.
رئیس مرکز آموزش علمی- کاربردی بهزیستی و تأمین اجتماعی استان همدان مددکاران را به عنوان حلقه واسط بین بیماران و مردم معرفی کرد و گفت: بسیاری از دانشجویان ما در بیمارستان‌ها کار کرده و با افزایش اطلاعات علمی خود کمک بهتر و بیشتری را به مردم و بیماران ارائه می‌کنند.
وی با اشاره به اجرای طرح انحلال و ادغام برخی مراکز علمی- کاربردی افزود: با اجرای این طرح بیکاری مدرسان مراکز علمی- کاربردی را خواهیم داشت که در سطح کشور 3 هزار مدرس در مراکز علمی- کاربردی بهزیستی و تأمین اجتماعی فعالیت دارند و به صورت مستقیم از این مؤسسه حقوق دریافت می‌کنند که در حال حاضر با نگرانی در مورد شغل خود مواجه هستند.
وی دانشگاه آزاد و دیگر دانشگاه‌ها را به عنوان رقبای مرکز علمی- کاربردی بهزیستی و تأمین اجتماعی معرفی کرد و گفت: در سایر دانشگاه‌ها رشته‌هایی تدریس می‌شود که کارآیی و مهارت لازم را به دانشجویان ارائه نمی‌دهد و لازم است ابتدا از این دانشگاه‌ها اجرای طرح آمایش نظام آموزش عالی آغاز شود و مراکزی که فارغ‌التحصیلان آن کارآیی و تأثیر مثبتی در اشتغال و خدمت رسانی در جامعه را دارند را توسعه دهند.
لزوم تحرک و تغییر در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش علمی- کاربردی
باب‌الحوائجی با اشاره به لزوم تحرک و تغییر در دانشگاه‌ها و مراکز آموزش علمی- کاربردی بیان کرد: هر مرکزی که توانایی تحرک و تغییر را نداشته باشد، محکوم به فناست و مراکز باید بتوانند متناسب با نیاز بازارکار نیروی ماهر و تکنسین تربیت کنند و به طور مثال در 600 داروخانه این شهر اغلب افرادی که مشغول کار نسخه‌پیچی هستند، در مرکز علمی- کاربردی بهزیستی تحصیل کرده‌اند.
وی با بیان اینکه لازم است پس از رفع نیاز بازارکار رشته‌های بدون متقاضی از مراکز حذف و یا با رشته‌های جدید جایگزین شوند، ادامه داد: رشته‌های سلامت‌یاری و مشاوره ژنتیک از جمله رشته‌هایی است که بسیار در جامعه مورد نیاز است که می‌توان با ایجاد آن در مرکز علمی- کاربردی بهزیستی می‌توان نیروهای مورد نیاز را تربیت کنند که از سوی معاونت درمان با آن مخالفت شده است.
امیدواریم این طرح در فاز عملیاتی به درستی و با دلسوزی مسئولان امر اجرا شود و سطح کیفی و علمی دانشگاه‌ها و مراکز علمی- کاربردی ارتقاء یابد.
تهیه از: حدیث علیمحمدی، خبرنگار ایسنا، منطقه همدان